Problems Affecting Young People
Today
By Sonny Caton
Essentially, "young
people" fall into the period of life from the beginning of puberty to the
attainment of adulthood. This period is usually concomitant with problems as
they "struggle" to fit themselves into society. The word
"problem" doesn't necessarily imply that youth is assumed to be a
period in which storm and stress predominate; it can be a period marked by good
health and high achievement. Nevertheless difficult decisions and adjustments
face young people in today's society. In this article, therefore I would
attempt to identify some of the fundamental problems faced by young people
today and possible solutions to these problems.
Perhaps
the most fundamental problem faced by young people today is unemployment.
Because of the universal downturn in the economy coupled with technology
whereby particular jobs and skills are made obsolete, many youth today are
experiencing problems in obtaining jobs. Young people today have certain needs
and aspirations. Consequently, the treat of unemployment means financial
worries, frustration and discouragement. How do the youth today respond to
this?
Given
that many youths may not be sufficiently mature to cope with such problems,
they go in the undesirable direction of delinquency, drugs, vandalism,
stealing, etc. Moreover, they compensate for their feelings by striking out
against society, revolting against adult authority. These problems are
invariably compounded by peer pressure whereby young people are forced either
consciously or unconsciously to become involved in those antisocial activities
by people of their own age group. What can be done to solve the problem of
unemployment and its ills?
One
method which can be adopted to curb the problems which arise out of
unemployment among youths, involves the providing of relief or protection from
the financial hardships of unemployment. For instance, a compulsory
unemployment insurance system could be adopted in which workers and their
employers contribute to a fund out of which payments are made to those young
people who are eligible for work, but cannot find work. Incidentally this
method is currently being used in the United States of America, Britain and other
countries.
Other
methods which can be adopted include measures aimed at creating conditions that
reduces the level of unemployment. These would include: (a) programs for
retraining, in order to give would be employed young people new skills that are
in demand; (b) subsidies and other incentives to encourage workers to move out
of areas of labor surplus into areas in which labor is in short supply.
Also,
young people should strive for high education in order that they would be
qualified for the very skilled labor force required by industrialized and
"semi-industrialized" countries.
Another
problem facing young people today is the tension which exist between parents
and children. It is usually common for strained relationships to develop
between parents and young people. In their eagerness to achieve adult status,
young people may or rather usually resent any restrictions placed upon them.
Often times young people may not be willing to admit that they have doubts and
fears about taking on adult responsibilities and freedom. They invariably
believe that their parents are overanxious and overprotective. This usually
creates tension between parents and young people. To correct this problem,
psychologist emphasize the significance of psychological weaning. This is the
process of outgrowing family domination and working towards the time when the
young person establishes his or her own home. Similarly, parents should
exercise control over young people, but with sympathy and understanding.
An
area of immense concern, and which poses a problem for young people and their
parents is sex and dating. Some parents today are prepared to give their
children some latitude as far as dating and sex are concerned. In contrast,
some parents are very overprotective, restricting their children from going out
with the opposite sex, thus, many young people today are debarred from learning
the valuable experience of adjusting to other persons. They also show
deficiency in the development of social poise, which might not be available
otherwise and this deprives them of their privilege. Therefore, parents,
school, and the church can and should do more to promote wholesome
relationships.
Teenage
pregnancies and venereal disease are also common problems facing the young
person or teenager. This can severely disrupt her education. Moreover, being
pregnant at such an early age can also have deleterious effects on one's
health. Perhaps what is most important is the risk of "catching" the
deadly disease AIDS. Many young people’s today have contacted AIDS and are
suffering the consequences, being terminally ill.
What
can be done to address these problems? First, many of the sexually related
problems of young people can be lessened if young people were given sufficient
and suitable instruction well in advance of the time when sex is an immediate
concern for them. Some surveys have shown that the primary source of
information most children, regarding sex, is their peers, not from their
parents. Secondly, the postponement of sex prior to marriage can go a long way
to reduce the incidence of AIDS. And thirdly, the church can reinforce the
Christian teaching of monogamy.
On
the question of Church, it has been found that many of our young people today
attend church, while an equal or greater amount do not attend church. There is
a tendency for the latter set, to become involved in antisocial activities such
as drugs, gambling, stealing and vandalism. For those young people who attend
churches, many of them have serious reservations about the church as a whole.
Many of them question the significance of the church in view of what is
happening in our society today,
in terms of drugs, unemployment, frustration, and crime. Maybe the church needs
to diversify its programs in order to effectively accommodate the "Modern
youths" and by extension to curb their fears and frustration.
Having
looked at most of the fundamental problem areas for young people and solutions
to these problems, I would hope that, or rather it is my desire that this
article would serve as a vehicle for helping young people today to appreciate
and understand some of the problems which confront them and how they can
attempt to address them.
Additionally,
it is my fervent hope that those in authority would work in conjunction with
young people to help them to alleviate the aforementioned problems. We must
remember that the young people are the leaders of tomorrow; consequently, it is
incumbent on the adults to set the pace (as it were) for an uninterrupted
transition.
Mga Suliraning Nakasasama
sa mga Kabataang Ngayon
Ni Sonny Caton
Totoo, ang mga
kabataan ay dumaraan sa panahon ng buhay mula’t simula ng pagiging tinedyer hanggang
sa pagtatamo ng sapat ng gulang. Ang panahong ito ay karaniwang kasama sa mga
problema sa kanilang “pakikihamok” upang
maibagay ang kanilang sarili sa lipunan.
Ang salitang
"problema" ay hindi talagang nagpapahiwatig na ang kabataan ay
inaasahang sandali kung saan ang namamayani ay suliranin at alalahanin; ito
ay maaaring ang panahon na may tanda ng
magandang kalusugan at mataas na katagumpayan. Gayon pa man, mahirap na pagpapasya at pakikibagay ang hinaharap ng mga kabataan
sa lipunan ngayon. Sa artikulong ito,
kung gayon ay nais kong tangkain na
tukuyin ang ilang pangunahing suliranin
na hinaharap ng mga mamamayang kabataan at ang mga maaaring solusyon sa mga
suliraning ito.
Marahil ang
pinakapangunahing problema na hinaharap ng mga kabataan ngayon ay ang kawalan
ng trabaho. Dahil sa pandaidigang pagbulusok sa ekonomiya kasabay ang
teknolohiya kung saan ang karaniwang hanapbuhay at kasanayan ay napaglipasan
na, maraming mga kabataan ngayon ay nakararanas ng problema sa pagkuha ng
trabaho. Ang mga kabataan ngayon ay may mga tiyak na mga pangangailangan at
hangarin. Samakatuwid, ang hatid ng kawalan ng trabaho ay mga suliraning pinansyal,
kabiguan at kawalang pag-asa. Paano tumutugon ang mga kabataan ngayon sa mga
ito?
Hayagan na
maraming kabataan ang maaaring hindi pa ganap na nasa hustong-gulang upang
kayanin ang mga ganitong problema, sila ay patungo sa hindi kanais-nais na
maling landasin, pinagbabawal na gamot, paninira, pagnanakaw, at iba pa. Bukod
rito, tinutumbasan nila ang kanilang mga damdamin sa pamamagitan ng pag-aaklas
laban sa lipunan, pagrerebelde laban sa kapangyarihan ng matatanda. Ang mga
problemang ito ay walang palyang sinasabayan
ng panggigipit ng mga kasamahan kung saan ay sapilitang hayagan o di
sinasadya na maging sangkot sa mga anti-sosyal na gawain ng mga tao na kanilang
ka-edad. Ano ang maaaring gawin upang malutas ang problema ng kawalan ng
trabaho at pinsala nito?
Isang paraan
na kung saan ay maaaring pagtibayin upang lutasin ang mga problema na umusbong
sa kawalan ng trabaho sa mga kabataan, kasama ang pagbibigay ng kawanggawa o
proteksyon mula sa mga kahirapang pinansiyal ng kawalan ng trabaho. Halimbawa,
ang isang “insurance system” ng
sapilitang kawalan ng trabaho ay maaaring pagtibayin kung saan ang mga
manggagawa at ang kanilang mga amo ay
mag-aambag-ambag sa pondo na gagawing pambayad para sa mga kabataang karapat-dapat
sa trabaho, ngunit hindi makahanap ng trabaho. Sa katunayan ang paraan na ito
ay kasalukuyang ginagamit sa Estados Unidos ng Amerika, Britanya at ng iba pang
mga bansa.
Ang ibang mga
paraan na kung saan maaaring pagtibayan kasama ang mga panukalang naglalayon sa
paglikha ng mga kondisyon na nakapagpapababa ng antas ng kawalan ng trabaho.
Ang mga ito ay binubuo ng: (a) mga programa para sa muling pagsasanay, upang
maibigay ang makakapagpapasok sa mga kabataang may bagong kasanayang
kinakailangan; (b) tulong-pinansyal at
iba pang mga insentibo upang himukin ang mga manggagawa upang umalis sa lugar
na marami ang mga manggagawa patungo sa mga lugar na ang manggagawa ay kaunti ang kailangan.
Gayundin, ang
mga kabataan ay dapat magsumikap para sa mataas na edukasyon upang sila ay maging kwalipikado para sa matinding
kasanayang lakas paggawa na kinakailangan ng industriyalisado at
mala-industriyalisadong mga bansa.
Isa pang
problema nakakaharap ng mga kabataan ngayon ay ang gusot sa pagitan ng mga
magulang at mga anak. Ito ay karaniwang madalas sa mga sapilitang samahan na
nabubuo sa pagitan ng mga magulang at mga kabataan. Sa pagkasabik na matamo ang
kanilang nasa gulang na kalagayan, ang mga kabataan ay maaari o di kaya ay
karaniwang ipinaghihinanakit ang anumang pagbabawal na ibinibigay sa kanila.
Madalas ang mga kabataan ay maaaring hindi gustong aminin na sila ay may
alinlangan at takot hinggil sa pag-ako ng pananagutan at kalayaan ng matanda.
Sila ay laging naniniwala na ang kanilang mga magulang ay lubhang nababahala at
sobrang mangalaga. Ito ay karaniwang lumilikha ng gusot sa pagitan ng mga
magulang at mga kabataan. Upang maitama ang ganitong problema, binigyang-diin
ng sikolohista ang kahalagahan ng sikolohikal na paglayo. Ito ay ang proseso ng
pag-iwas sa pagdodomina ng pamilya at pagtatrabaho tungo sa kung saan ang bata
ay magtatatag ng kanyang sariling tahanan. Tulad din, ang mga magulang ay dapat
na ipamalas ang kapangyarihan sa mga kabataan, ngunit sa pamamagitan ng
pagkakaisa ng damdamin at pag-uunawa.
Ang
pinakamalubhang usapin, na nagkaroon ng problema para sa mga kabataan at sa
kanilang mga magulang ay ang seks at pakikipagkita. Ang ilang mga magulang
ngayon ay handang magbigay sa kanilang mga anak ng laya tungkol sa usapin ng
pakikipagkita at seks.Sa kasalungat, ang ilang mga magulang ay napakahigpit,
pinagbabawalan ang kanilang mga anak na lumabas kasama ang iba, kayat maraming mga kabataan ngayon ay hinahadlangan
sa pagkatuto ng mahalagang karanasan ng pakikisalamuha sa ibang tao. Sila rin
ay nagpapakita ng kakulangan sa
pag-unlad ng panlipunang katatagan, na maaring hindi magamit sa kabilang banda
at ito ay nagtatanggal sa kanila ng
kanilang mga pribilehiyo. Samakatuwid, ang mga magulang, paaralan, at
ang simbahan ay maaari at nararapat na magsumikap pa upang itaguyod ang
mabuting samahan.
Ang maaagang
pagdadalantao at sakit sa babae ay karaniwan ding mga problema na kinakaharap
ng mga kabataan o tinedyer. Ito ay maaaring malaking sagabal sa kanyang
pag-aaral. Bukod pa rito, ang pagbubuntis sa ganong murang edad ay maaari ding
magkaroon ng epekto sa kalusugan ng isang tao. Marahil, ang pinakamahalaga ay
ang panganib ng "pagkahawa" ng nakamamatay na sakit na AIDS. Maraming
mga kabataan ngayon ang nakipagdiit sa AIDS at mga naghihirap sa kinahinatnan,
ang pagiging malubha ng sakit.
Ano ang
maaaring gawin upang harapin ang ganitong mga problema? Una, maraming kaugnay
na mga problemang pansekswal ang mga kabataan na maaaring mabawasan kung ang
mga kabataan ay binibigyan ng sapat at angkop na pagtuturo nang mabuti sa mga
oras na ang seks ay isa nang pangunahing usapin para sa kanila. Sa ilang mga
sarbey ay ipinakita na ang mga pangunahing pinagkukunan ng impormasyon ng
karamihan ng mga bata, tungkol sa seks,
ay ang kanilang mga kaibigan, hindi mula sa kanilang mga magulang. Pangalawa,
ang pagpapaliban ng seks bago ang pag-aasawa ay maaaring makatulong upang
mabawasan ang mga insidente ng AIDS. At ikatlo, ang simbahan ay maaaring
magtaguyod ng Kristiyanong pagtuturo ng pag-aasawa ng isa.
Sa suliranin
ng simbahan, ito ay natuklasan na marami
sa ating mga kabataan ngayon ang dumadalo sa simbahan, habang ang katumbas o
mas mataas na bilang ay hindi dumadalo sa simbahan. May posibilidad para sa
huling pangkat, na masangkot sa anti-sosyal na mga gawain tulad ng pagdodroga,
pagsusugal, pagnanakaw at paninira. Para sa mga kabataan na pumapasok sa
simbahan, marami sa mga ito ang may matinding paglalaan tungkol sa simbahan sa
pangkalahatan. Marami sa kanila ang nagtatanong ng kahalagahan ng simbahan sa
pagtingin sa kung ano ang nangyayari sa ating lipunan ngayon, sa usapin ng mga
droga, kawalan ng trabaho, kabiguan, at krimen. Siguro ang simbahan ay kinakailangang pag-iba-ibahin ang mga programa
nito upang epektibong mapagbigyan ang mga “modernong kabataan” at sa
pagsusulong upang malunasan ang kanilang mga takot at kabiguan.
Pagkatapos
tumingin sa pinakapangunahing bahagi ng problema para sa mga kabataan at mga
solusyon sa mga problema ito, ako ay umaasa na, o di kaya’y ito ang aking
hangarin na ang artikulong ito ay magsilbing behikulo sa pagtulong sa mga
kabataan ngayon na mapahalagahan at maunawaan ang ilan sa mga problema na
dumaraan sa kanila at kung paano nila ito malulutas.
Karagdagan,
ito ang aking matinding pag-asa na ang mga nasa kapangyarihan ay makipagkaisa
sa mga kabataan upang matulungan sila na mabawasan ang mga nabanggit problema.
Nararapat nating tandaan na ang mga kabataan ay ang mga lider ng kinabukasan;
samakatwid, tungkulin ito ng matatanda na magtakda ng hakbang (na ito ay ) para
sa walang patid na pagbabago.
Butanding
(Rhincodon typus)
Donsol,
a fishing town in Sorsogon province, serves as a sanctuary to a group of 40
whale sharks, which are considered as the largest fish in the world.
Locally
known as "Butanding", whale sharks visit the waters of Donsol from
November to May. Being migratory in nature, they travel across the oceans,
usually close to the equator. But nowhere else have they been sighted in a
larger group than in the waters of Sorsogon.
A
group of Filipino divers documented the sighting of the whale sharks in the
waters of Poso, the southernmost barangay of Donsol on January 2, 1998. Picked
up by television and the print media, the documentation stirred the interest of
many tourists, who started flocking in the fishing village.
In
contrast to what their terrifying name seems to imply, whale sharks (Rhincodon
typus) are not really dangerous creatures. Tourists even find them gentle and
playful. They measure between 18 to 35 feet in length and weigh about 20 tons.
They are easily recognized for their broad head and a random of white dots and
lines along their backs.
Incapable
of biting and chewing, they suck in water with prey, which are filtered through
their gills. Through their large mouth, lined with thousands of tiny teeth,
they feed on plankton, shrimp, anchovy, krill, small crabs, and other small
fish. In 1996, a marine biologist discovered that whale sharks are
ovoviviparous, which means that the female produces live offspring from eggs
hatched in the uterus.
There
has been no report of whale sharks taking humans as prey. Rather, it is the
fishermen who have been hunting and plundering the stock of whale sharks in the
Philippines. Harpoon fishermen hunt these giants to supply the high demand for
the meat and medicinal by-products in Asia.
Considered
as a delicacy and an aphrodisiac, whale sharks are being bought by Taiwanese
fishing firms and Hong Kong restaurant owners. There were reports that a fully
grown (more than 30 years old) whale shark is worth as much as P400, 000. The
meat sells for HK$500 or P1,700 per kilo.
This
led to the steady decline in the population of whale sharks in the country.
More than a hundred whale sharks were reportedly killed in Donsol alone prior
to the documentation in 1998. The situation is worse in other provinces. The
gentle giants were hunted to near extinction of the central island of Bohol.
Alarmed
by the problem, the Philippine government declared the whale shark as an
endangered species in 1998, thereby banning its plunder and exploitation. Right
now, the Department of Tourism is promoting eco-tourism to protect the whale
sharks in Donsol. Present conservation measures allow tourist to interact with
the whale sharks, with the help of trained tour guides.
The whale
shark interaction tours include swimming within four meters of the sea giants,
under the watchful eyes of the guides. So far, it is the best the government
can do to protect the whale sharks.
www.txtmania.com/articles/butanding.php
Butanding
(Rhincodon typus)
Donsol, ang
palaisdaang bayan sa lalawigan ng Sorsogon, ang nagsisilbing kublihan para
isang grupo ng 40 balyenang pating, na itinuturing bilang pinakamalaking isda
sa buong mundo.
Lokal
na kilala bilang “Butanding”, ang balyenang pating na bumibisita sa Donsol mula
Nobyembre hanggang Mayo. Sa pagiging palipat-lipat sa kalikasan, ang mga ito ay
tumatawid sa karagatan, na kadalasan ay malapit sa ekwador. Ngunit wala kahit
saanman ang makikitang mas may malaking grupo kaysa sa katubigan ng Sorsogon.
Isang pangkat
ng maninisid na Pilipino ang nagdokumento sa tanawin ng mga balyenang pating sa
katubigan ng Poso, ang pinakatimog na barangay ng Donsol noong Enero 2, 1998.
Pinili sa pamamagitan ng telebisyon at print media, ang dokumentasyong
nakatawag ng interes ng maraming turista, na nagpasimula ng pagdagsa sa
palaisdaang nayon.
Taliwas sa
kung anong nais ipahiwatig ng kanilang nakatatakot na pangalan, ang mga
balyenang pating (Rhincodon typus) ay tunay na hindi mapanganib na nilikha.
Maging ang mga turista ay natuklasang maaamo at mapaglaro ang mga ito. Ang mga
ito ay may sukat sa pagitan ng 18 hanggang 35 na talampakang haba at may bigat
na 20 tonelada. Ang mga ito ay madaling mapansin sa kanilang malapad na ulo at
nagkalat na puting mga batik-batik at guhit sa kanilang likuran.
Ang mga ito ay
sumisipsip sa tubig na may sila, na kanilang sinasala sa pamamagitan ng
kanilang mga hasang, walang kakayahang mangagat at ngumuya. Sa pamamagitan ng
kanilang malalaking bibig, na may nakahanay na libu-libong maliliit na ngipin,
ang mga ito ay pinapakain ng plankton, hipon, dilis, krill, maliliit na
alimango at iba pang maliliit na isda. Noong 1996, isang marine biologist ang
nakatuklas na ang mga balyenang pating ay mga ovoviviparous, na nangangahulugang
ang babae ay nanganganak mula sa mga itlog na nakalagak sa bahay-bata.
Wala pang
naiulat na balyenang pating na tumangay ng tao upang silain. Sa halip, ito ay
ang mangingisda na nanghuhuli at nagnanakaw ng lahi ng mga balyena sa
Pilipinas. Ang mangingisdang salapang ay hinuhuli ang mga dambuhalang ito upang
tustusan ang malaking pangangailangan sa karne at panggamot ng-mga produkto sa
Asya.
Bilang
itinuturing na isang napakasarap na pagkain at aprodisyak , ang mga balyenang
pating ay binibili ng mga may palaisdaang Taiwanese at ng mga may-ari ng
restawran sa Hong Kong. May mga balita na ang isang husto na sa gulang (mahigit
na 30 ang tanda) na balyenang pating ay nagkakahalaga ng humigit P400, 000. Ang
karne ay ipinagbibili sa HK$500 o P1,
700 bawat kilo.
Ito ay
humantong sa patuloy na pagbagsak ng populasyon ng mga balyenang pating sa
bansa. Mahigit sa isandaang balyenang
pating ang iniulat na pinatay sa Donsol lamang bago pa ang dokumentasyon noong
1998. Mas malala pa ang sitwasyon sa ibang lalawigan. Ang maaamong dambuhala ay
dinakip sa malapit na pagkapuksa mula sa
gitnang isla ng Bohol.
Sa pagkabahala
sa suliranin, ang gobyerno ng Pilipinas ay idineklara ang balyenang pating
bilang nanganganib na uri ng hayop noong 1998 kung kayat ipinagbawal ang
pagnanakaw at pagsasamantala rito. Sa ngayon, ang Department of Tourism ay
nagsusulong ng eco-tourism upang maprotektahan ang mga balyenang pating sa
Donsol. Ang kasalukuyang hakbang ng pangangalaga ay nagpapahintulot sa mga
turista na makasalamuha ang mga balyenang pating, sa tulong ng mga sinanay na
mga bantay-kalikasan.
Ang
pakikisalamuha sa balyenang pating na paglilibot ay may kasamang paglangoy sa loob ng apat na metro ng
dambuhala ng dagat, sa ilalim ng mapagmatiyag na mga mata ng mga bantay. Sa ngayon, ito ang pinakamainam na magagawa
ng gobyerno upang mapangalagaan ang mga balyenang pating.
The
Fundamental Reason Why We Fail
We
seem to all agree by and large that America's migrant culture made it a runaway
success. This leads one to conclude that Filipinos, being a people indigenous
to the islands (and therefore non-migrant) does not possess the migrants' work
ethic of innovation and capacity to develop and maintain complex organizations.
On that note,
let me propose the following precepts:
(1) Cultures
from northern temperate climates utterly dominate the planet politically,
economically, and technologically. They are most likely descendants of an ancient
breed of homo sapiens that braved uncertainty and harsh climates to venture out
of Africa (or, in general, the tropics) where man (and most of the planet's
other life forms), supposedly, first evolved (which I tend to agree with
because our bodies were apparently designed to survive naked in tropical
climates). They went to lands where, for the most part, laziness, complacency,
and lack of foresight almost always led to death.
(2) The degree
of harshness of the environment in terms of climatic seasonality, the
uncertainty of food availability is directly proportionate to the complexity of
the societies and cultures that develop their innovativeness, and determination
to control the environment. In other words, cultures that developed in harsh
weather conditions as opposed to the tropics where one can just shake a tree
and wait for his food to drop on his lap, became more "street smart"
on a planetary scale.
(3) They soon
developed a greater propensity to control and conquer both themselves
(including their own insecurities) and other, more benign, cultures once they
had established their kingdoms and developed food surpluses , the ultimate
origin of capital and wealth which was a direct result of greater
organizational complexity (i.e. highly structured division of labour). And the
rest is history.
The
survival of cultures like ours did not depend critically on structure,
foresight, and wealth creation. Our ancestors developed their culture in an
environment of relative certainty and abundant resources. The relatively
advanced civilizations that emerged in the tropics were characterized primarily
by despotism and lack of respect for individuality. The pyramids, the Great
Wall of China, Angkor Watt, etc. were all built by slave labour and governed by
god-kings.
Today
that culture of despotism still holds. We take to labor solutions to solve our
problems and development challenges rather than build efficient systems and
develop technologies to make work easier. We squander our resources like there
was no tomorrow.
Most
importantly, like our ancestors, we worship and serve our leaders like wet
nurses rather than expect them to serve us. That worked fine in a tribal scale
organization designed to serve a community of less than a hundred but is
hopeless in a nation of 80 million.
Ang Pangunahing Dahilan
Kung Bakit Tayo Bumabagsak
Maaaring lahat
tayo ay sumasang-ayon at ang nakararami na ang kalinangan ng dayuhang Amerikano
ay patuloy na namamayagpag. Ito ang nagbunsod sa paghihinuha ng bawat isa na
ang mga Pilipino, bilang mga katutubong mamamayan sa kapuluan (kayat hindi
dayuhan) ay hindi nagtataglay ng pag-uugali ng dayuhan sa trabaho ukol sa
pagbabago at ng kakayahang linangin at panatilihin ang sali-salimuot na mga
organisasyon.
Sa ganoong
punto, hayaan ninyo akong magmungkahi ng mga sumusunod na panuntunan:
(1) Ang kultura mula sa pinakahilagang may mainam na
klima ay lubos na nakalalamang sa daigdig sa pampulitika, pang-ekonomiya at panteknolohiya. Sila ang pinakamaituturing na salinlahi ng
katutubong angkan ng mga homo sapiens
na walang katiyakan ang katapangan at
kabagsikan ng panahon upang makipagsapalaran sa Africa (o, sa kalahatan, ang
tropiko) kung saan ang tao (at ang karamihan ng iba pang anyo ng buhay) ay inaasahang
pangunahing nalilinang (na akin namang sinasang-ayunan sapagkat ang ating
katawan ay tila hinubog upang tayo’y lubusang makapamuhay sa isang tropikong klima). Sila ay kadalasang
tumutungo sa mga lupain na sa halos lahat ng bahagi, pagkatamad, pagkakampante
at pagsasawalang-bahala sa hinaharap ang halos laging nauuuwi sa kamatayan.
(2) Ang tindi
ng kalupitan ng paligid sa usapin ng pabagu-bago ng klima, ang walang
katiyakang kapakinabangan ng pagkain ay tuwirang katumbas ng kaguluhan ng
lipunan at ng kulturang lumilinang ng kanilang pagiging makabago at ang
determinasyong kontrolin ang paligid. Sa madaling salita, ang kulturang nalinang sa mabagsik na lagay ng panahon na
salungat sa tropiko kung saan ang sinuman ay
maaari na lamang yumugyog ng puno at hintayain ang
pagkain na mahulog sa tapat niya, ay higit na nagiging “matibay ang sikmura” sa
pandaigdigang pagtataya.
(3) Sa kinalaunan ay nalilinang nila ang higit na
kakayahang pigilan at labanan ang kanilang mga sarili (maging ang kanilang
kabalisahan) at ang iba, mas kaiga-igaya ang kultura kapag sila ay nakapagtatag
ng kanilang kaharian at nakapagtaguyod ng masaganang pagkain, ang pinaka-pinagmumulan
ng puhunan at kayamanan na may tuwirang epekto sa mas masalimuot na samahan (hal.
mataas na nabuong samahan ng manggagawa).
At ang iba ay kasaysayan.
Ang
ikatataguyod ng kultura ay hindi nakabatay nang husto sa istruktura, pananaw at
pagpapayaman. Ang ating mga ninuno ay luminang ng kanilang kultura sa
kapaligirang kaugnay ng katiyakan at masaganang pinagkukunan. Ang kaukulang
maunlad na kabihasnan na umusbong sa mga tropiko ay pangunahing inilalarawan sa
pamamagitan ng depotismo at kawalan ng respeto para sa kapwa. Ang mga pyramid, Great
Wall ng Tsina, Angkor Watt at iba ay naitayo lahat sa pamamagitan ng
pagtatrabaho ng alipin at pamumuno ng diyos ng mga hari.
S a
kasalukuyan ang kultura ng depotismo ay pinanghahawakan pa rin. Tayo ay
pumapanig sa solusyon ng paggawa upang
malutas ang mga suliranin at pagpapabigat ng mga pagsubok kaysa sa halip ay
magtatag nang mas mabisang kaparaanan at lumikha ng mga teknolohiyang
magpapadali ng gawain. Sinasayang natin ang mga pinagkukunan na para bang wala
nang bukas.
Ang
pinakamahalaga, tulad ng ating mga ninuno, sinasamba at pinagsisilbihan natin
ang mga pinuno tulad ng mga sisiwa sa halip na umasa sa kanila na paglingkuran
tayo. Ang ganitong gawain ay makabubuti sa antas ng pantribung samahan na binuo
upang pagsilbihan ang komunidad na kulang-kulang isandaan ngunit walang pag-asa
sa bansang may 80 milyon.
Life After Death
By
Y. M. Tuckachinsky
Imagine twins growing peacefully in
the warmth of the womb. Their mouths are closed, and they are being fed via the
navel. Their lives are serene. The whole world, to these brothers, is the
interior of the womb. Who could conceive anything larger, better, more
comfortable? They begin to wonder: "We are getting lower and lower. Surely
if it continues, we will exit one day. What will happen after we exit?"
Now the first infant is a believer.
He is heir to a religious tradition which tells him that there will be a
"new life" after this wet and warm existence of the womb. A strange
belief, seemingly without foundation, but one to which he holds fast. The
second infant is a thorough-going skeptic. Mere stories do not deceive him. He
believes only in that which can be demonstrated. He is enlightened, and
tolerates no idle conjecture. What is not within one's experience can have no
basis in one's imagination.
Says the faithful brother:
"After our 'death' here, there will be a new great world. We will eat
through the mouth! We will see great distances, and we will hear through the
ears on the sides of our heads. Why, our feet will be straightened! And our
heads-up and free, rather than down and boxed in."
Replies the skeptic: "Nonsense.
You're straining your imagination again. There is no foundation for this
belief. It is only your survival instinct, an elaborate defense mechanism, a
historically-conditioned subterfuge. You are looking for something to calm your
fear of 'death.' There is only this world. There is no world-to-come!"
"Well
then," asks the first, "what do you say it will be like?"
The second brother snappily replies
with all the assurance of the slightly knowledgeable: "We will go with a
bang. Our world will collapse and we will sink into oblivion. No more. Nothing.
Black void. An end to consciousness. Forgotten. This may not be a comforting
thought, but it is a logical one."
Suddenly the water inside the womb
bursts. The womb convulses. Upheaval. Turmoil. Writhing. Everything lets loose.
Then a mysterious pounding -- a crushing, staccato pounding. Faster, faster,
lower, lower.
The believing brother exits. Tearing
himself from the womb, he falls outward. The second brother shrieks, startled
by the "accident" befallen his brother. He bewails and bemoans the
tragedy--the death of a perfectly fine fellow. Why? Why? Why didn't he take
better care? Why did he fall into that terrible abyss?
As he thus laments, he hears a
head-splitting cry, and a great tumult from the black abyss, and he trembles:
"Oh my! What a horrible end! As I predicted!"
Meanwhile as the skeptic brother
mourns, his "dead" brother has been born into the "new"
world. The head splitting cry is a sign of health and vigor, and the tumult is
really a chorus of hazel tons sounded by the waiting family thanking God for
the birth of a healthy son.
Ang Buhay Pagkatapos ng Kamatayan
By
Y. M. Tuckachinsky
Ipagpalagay ang kambal na lumalaking
matiwasay sa init ng sinapupunan. Ang kanilang mga bibig ay sarado at sila ay
pinapakain sa pamamagitan ng pusod. Ang kanilang buhay ay payapa. Ang buong
mundo, para sa kanilang magkapatid, ay
ang loob ng bahay-bata. Sino ang makakapag-isip nang mas malalim, mas mabuti at
panatag? Sila ay nagsimulang magtaka: “Kami ay pababa nang pababa: Sigurado
kung ito ay magpapatuloy, kami ay lalabas na isang araw. Ano ang mangyayari
pagkatapos naming lumabas?"
Ngayon ang panganay na sanggol ay
mananampalataya. Siya ay tagapanalig ng isang banal na paniniwala na
nagpapaunawa sa kanya na magkakaroon ng isang "bagong buhay" matapos
ang basa at mainit na pananatili sa sinapupunan. Ang kakaibang paniniwala, na
tila walang saligan, ngunit isa na kaniyang mabilis na pinanghahawakan. Ang
pangalawang sanggol ay sadyang may pag-aalainlangan. Ang isa lamang kwento-kwento
ay hindi maaaring makapanlinlang sa kaniya. Siya lamang ay naniniwala sa mga
maaaring ipakita. Siya ay naliwanagan, at hinahayaan ang mga walang saysay na
palagay. Ang isang bagay na hindi naranasan, ay walang sapat na batayan para sa
isipan ng tao.
Ang sabi ng tapat na kapatid,
“pagkatapos ng ating kamatayan, magkakaroon ng bagong malawak na daigdig. Tayo
ay kakain sa pamamagitan ng ating bibig! Makikita natin ang may kalayuan at
tayo ay makaririnig sa pamamagitan ng tainga. Bakit, ang ating mga binti ay
mauunat. Ang ating mga ulo’y maitataas at malaya, kaysa sa nakababa at
nakabaluktot.
Sumagot ang mapanghinala:
“Kalokohan. Pinapalawak mo na naman ang iyong imahinasyon. Walang batayan sa
paniniwalang iyan. Iyan ay bunga lamang ng iyong kagustuhang mabuhay, isang
masalimuot na paraan ng pagsasanggalang
at makasaysayang katayuan ng
pagkukunwari. Naghahanap ka lamang ng mga bagay na papawi sa iyong pagkatakot
sa kamatayan. Ito lamang ang mundo. Walang ibang mundong darating!”
“Kung gayon,”
tanong ng panganay, “ano ang
sasabihin mo kung may ganito nga?”
Sumagot ang pangalawang kapatid nang
buong kasiguruhan ng may bahagyang kaalaman. Tayo ay sasabog. Ang ating mundo
ay guguho at tayo ay mababaon sa limot. Walang nang iba. Wala. Ang wakas ng kamalayan.
Kinalimutan. Maaaring ito’y hindi magandang isipin, ngunit isa itong makatwiran
.
Biglang ang tubig sa sinapupunan ay sumabog. Ang
sinapupunan ay nanginig. Pagtaas. Kaguluhan. Pumilipit. Lahat ay nagdulot ng
pagkawala. Sumunod ang di maipaliwanag na pagbayo-isang nakakapandurog,
sunud-sunod na pagbayo. Pabilis nang pabilis, pababa nang pababa.
Ang may pananalig na kapatid ay
lumabas. Umiyak mula sa sinapupunan, siya ay nahulog palabas. Ang pangalawang
kapatid ay napatili, nagulat sa aksidenteng pagkakahulog ng kaniyang kapatid.
Siya ay umiyak at nagdalamhati sa
trahedya-ang kamatayan ng isang mabuting tao. Bakit? Bakit? Bakit hindi siya
naingatan nang husto? Bakit siya humantong sa kahila-hilakbong kalagayan.
Habang siya ay nagdadalamhati ,
siya’y nakarinig nang nakabibinging iyak, at isang malaking kaguluhan mula sa
madilim na trahedya, at siya ay nanginig: “O hindi! Anong kakilakilabot na
katapusan! Tulad ng aking inaasahan!”
Samantalang nagluluksa ang
mapagdudang kapatid, ang “yumaong” kapatid nama’y ipinanganak sa “bagong”
mundo. Ang nakabibinging pag-iyak ay tanda ng kalusugan at katatagan, at ang
kaingayan ay tunay na sabay-sabay na pagdiwang na may himig ng pasasalamat sa
Diyos ng naiwang pamilya para sa pagsilang sa isang malusog na sanggol.
The Man on the Junk Heap
By Tuvia Bolton
Once upon a time there was a
fabulously rich man named Mr. Farbes. But he was miserable.
He tried everything he could to
soothe his misery; he went to doctors but they said he was completely healthy.
He took up music, sports, hobbies, dancing, went traveling and even tried
meditation but nothing seemed to help; he was bored and depressed.
With no other choice he went to a
wise man for advice
"Your
problem," the wise man said "is that you never give charity. You live
totally for yourself -- that's why you are miserable. If you want to be happy,
begin to help others."
Here was an idea he hadn't thought
of! He would give charity and finally he would be free of melancholy. He left
the wise man with a new hope.
But he discovered that it wasn't so
simple. Giving away money was an entirely new world to him and he didn't know
where to begin.
Most of the people that looked poor
gave him the feeling that they really weren't. On the other hand, he was
certain that there must be many people that really needed money but didn't look
it.
He couldn't just give to everyone;
if he gave to undeserving people he would not have given charity at all. But on
the other hand he had to give or he would go crazy. There must be some way to
find out who is really needy.
Suddenly he hit on an idea: He would
give only to people that had lost all hope. That, he concluded, was true
poverty.
So he put on his coat and began
going around to places where unfortunates were to be found: hospitals,
orphanages, jails, barrooms, slums. But he had no success at all.
Everyone he spoke to had some hope
in life. He met people with problems, diseases, debts, enemies; he met
homeless, penniless, jobless, helpless people, but no hopeless people.
He was getting desperate.
Then, one day as he was walking down
some side street he heard moaning coming from the direction of the junk yard.
Excitedly he walked in that direction.
There, sitting on a junk heap was a
man in ragged clothes, covered with boils and moaning like Job.
"What happened to you?"
Farbes asked eagerly.
"Ayyyi, don't ask" the man
replied rocking back and forth and holding his head in his hands. "I lost
everything, everything! Ooy! My money, my job, my house, friends, family,
everything! And now I got these boils! Ayyyi!"
"Tell me," asked the rich
man excitedly, "do you still have hope?"
"Hope?" he replied.
"What do you mean hope?"
"You know", said the rich
man, "hope that things will get better."
"Of course I have hope!"
the poor man looked at him wide eyed and replied. "As long as I'm on the
ground and the ground isn't on me, I have hope. In the graveyard there's no
hope! You're looking for the hopeless? Go to the graveyard."
Now Farbes was really desperate.
Would he be doomed to a life of misery? Was there no way he could give money?
Suddenly it occurred to him... He
would take the man's advice! He would go to the graveyard and put his money
there.
He knew it was a long shot, and it
wasn't exactly giving charity either. But at least it was giving! And certainly
the money wouldn't fall into the wrong hands.
So that very night at midnight he
took a sack of money and a shovel, stealthily snuck into the local cemetery,
picked a grave at random, dug a hole, threw the money in, covered it up, and
left as secretively as he entered.
As soon as he got home he felt
better. It was as though a stone had been lifted from his heart. It didn't make
any sense, but what did he care? Finally he was happy. It worked!
A year or two passed and Farbes
almost forgot the graveyard incident. But then, as fate would have it, his
wheel of fortune took a spin for the worse. Business just wasn't the same as it
used to be. He made some bad decisions; small losses brought bigger ones. He
was plagued with setback after setback until five years later he was actually
approaching bankruptcy and desperately needed some available cash.
Suddenly he remembered the buried
money.
It was his last hope. That night he
once again furtively crept into the same graveyard carrying the same shovel and
sack, found the grave where he had buried the money, and began digging as
quietly and quickly as possible in the eerie dim moonlight. A cold wind shook
his bones as it whistled through the trees -- he would really be glad to get
out of here. Here, in another minute he would be...
"Hands
up!" boomed a voice behind him. "Put 'em up and keep 'em up!
Police!"
Farbes'
knees began shaking and he almost fell over from fright. "Now turn around
slowly," the voice boomed again.
He turned to see a huge gun pointed
at him with a policeman behind it. "Robbing the dead, ehhh? How low can
you get! Pheh!" said the policeman as he handcuffed poor Farbes.
He tried to explain but he was
trembling so uncontrollably all he could say was "No... B-b-but.. I
just..." In minutes he was on his way to jail.
A week later he was standing before
the judge, a broken man. What once was a wealthy businessman was now a
penniless, dingy criminal fresh from a fetid prison cell. The only comfort he
had were the words of that man on the junk heap years ago: "As long as I'm
on the ground and the ground isn't on me I have hope..."
The officer was testifying.
"Your honor, I caught him red
handed. He was digging with a shovel, digging in the graveyard trying to steal
from the dead. He even brought that bag into which to put the gold teeth and
things."
"What do you have to say for
yourself Mr. Farbes?" The Judge turned to him.
"Your honor, it's not so. You
see, years ago I buried some money there because I was looking for someone who
had no hope. That is, I had to give charity because a Rabbi told me to and I
was looking for someone.." Farbes looked at the Judge to see what he was
saying was making sense.
"Yes, continue," said the Judge.
"No! No!" Farbes
continued. "Well, I met this man who was covered with boils in a junk
yard, and he told me to go to the graveyard. So I went there and buried the
money and now I need it back again."
"Do you believe that?!"
exclaimed the policeman in amazement. "Excuse me your honor, but that is
the most crazy, confused lie I've ever heard!"
"Yes, I believe him," said
the Judge emphatically. "This man is telling the truth. Release him, he's
innocent."
"What, your honor?" said
the policeman not believing his ears.
"I
said release him. Release him immediately, please."
Back on the street, a bewildered Mr.
Farbes struggled to get his bearings. Amidst his joy at his unexpected freedom,
something was nagging him at the very rear of his brain. That judge, where had
he seen him before? He knew that face from somewhere...
Ang Lalaki sa Tambakan ng Basura
Ni
Tuvia Bolton
Minsan, may isang kamangha-manghang mayaman na
nagngangalang Ginoong Farbes. Ngunit siya ay malungkot.
Sinubukan niya ang lahat ng bagay upang aliwin ang
kanyang kalungkutan; pumunta siya sa mga doktor ngunit kanilang sinabi na siya
ay sadyang malusog. Nag-aral siya ng musika, mga laro, libangan, sayaw,
naglakbay at sinubukan maging meditasayon ngunit walang naitulong; siya ay
naiinip at nalulumbay.
Nang wala nang magawa, siya ay pumunta sa isang pantas para sa payo.
"Ang iyong problema," ang wika ng
pantas "ay kailanman hindi ka nagkawanggawa. Ikaw ay namuhay nang ganap
para sa iyong sarili - iyan ang dahilan kung bakit ikaw ay malungkot. Kung
gusto mong maging masaya, magsimula sa pagtulong sa iba."
Ito ay isang ideya na hindi niya naisip!
Magbibigay siya ng tulong at sa huli ay magiging malaya siya sa kahapisan. Iniwan
niya ang taong pantas na mayroong bagong pag-asa.
Ngunit
natuklasan niyang hindi ito madali. Ang mamahagi ng kayamanan ay
talagang bagong mundo sa kanya at hindi niya alam kung saan magsisimula.
Karamihan ng tao na mukhang mahirap ay nararamdaman niyang hindi naman talaga.Sa
kabilang dako, siya ay sigurado na maraming tao na tunay na nangangailangan ng
salapi ngunit hindi ito nakikita.
Hindi siya basta-basta magbibigay sa sinuman;
kapag namigay siya sa mga taong hindi karapat-dapat ay hindi siya nagkawanggawa
kailanman. Ngunit sa kabilang banda kailangan niyang mamahagi kundi siya ay
mababaliw.May paraan dapat upang mahanap niya kung sino ang tunay na
nangangailangan.
Bigla siyang may naisip na isang ideya: Siya ay
magbibigay lamang sa mga taong lubusang nawalan ng pag-asa. Ayon, napagtanto niya,
na tunay na kahirapan.
Kayat isinuot niya ang kanyang barong at
sinimulang mag-ikot sa mga lugar kung saan ay matatagpuan ang mahihirap: sa mga
ospital, bahay-ampunan , kulungan, bahay-aliwan, iskwater. Ngunit siya’y di
nagtagumpay kailanman.
Ang bawat taong kaniyang nakausap ay may
pag-asa pa sa buhay.Nakaharap niya ang mga taong may mga problema, sakit,
utang, kaaway; nakatagpo niya ang mga walang matirhan, walang salapi, walang
hanapbuhay, kawawang tao, ngunit walang nawawalan ng pag-asa.
Siya ay nakararamdam ng kabiguan.
Sumunod, isang araw habang siya ay naglalakad
pababa sa ilang gilid ng kalsada, nakarinig siya ng dumaraing na nagmumula sa
direksyon ng tambakan ng basura. Nananabik siyang tumungo sa direksyong iyon.
Doon, nakaupo sa santambak ng basura ang isang lalaking
marungis ang damit, puno ng pigsa at dumaraing tulad ni Job.
"Anong nangyari sa inyo?" ang tanong
mabuti ni Farbes. "Ayyy, huwag kang magtanong" ang mama ay nayayanig
na tumugon at nakahawak sa ulo ang
kanyang mga kamay. "Nawalan ako ng lahat, lahat-lahat! Naku! Ang
aking pera, ang aking trabaho, ang aking bahay, mga kaibigan, pamilya, lahat!
At ngayon ako ay nagkaroon ng ganitong mga pigsa! Ayyy!"
"Sabihin mo sa akin," sabik na tanong
ng mayamang lalaki., "kayo ba ay may pag-asa pa rin?"
"Pag-asa?" "Pag-asa?" tugon
niya. "Ano ang ibig mong sabihin na pag-asa?" "Alam mo na", sabi ng mayamang
lalaki, "pag-asa na magiging mabuti ang lahat ng bagay.”
"Syempre may pag-asa ako!" ang mamang
pulubi ay tumingin sa kanya na nandidilat ang mga mata at tumugon.
"Hanggat ako ay nasa lupa at ang lupa ay wala sa akin, ako ay may pag-asa.
Sa libingan walang pag-asa! Ikaw ay naghahanap ng mga nawawalan ng pag-asa?
Pumunta ka sa libingan."
Ngayon, si Farbes ay talagang bigo. Maaari ba
siyang mamatay sa buhay ng kahapisan? Wala na bang ibang paraan na siya ay makapag-abot ng salapi?
Biglang sumagi ito sa kanya ...Susundin niya
ang payo ng mama! Siya ay pupunta sa sementeryo at ilalagay roon ang kanyang
kayamanan.
Alam niyang ito ay isang pakikipagsapalaran, at
ito ay hindi ang talagang alinmang pagbibigay ng tulong. Ngunit ito pa rin ay
pagbibigay! At tiyak na ang salapi ay hindi mahuhulog sa maling mga kamay.
Kayat noong hatinggabi nang gabing iyon dinala niya
ang isang sakong salapi at pala, nagpasubuk-subok nang palihim sa mga lokal na
sementeryo, paisa-isang namili ng puntod, naghukay, itinapon ang kayamanan at
palihim na umalis tulad ng kaniyang pagpasok.
Nang siya’y makauwi, bumuti ang kaniyang
pakiramdam. Nawala ang bigat sa kaniyang dibdib. Ito ay hindi naging makabuluhan, ngunit ano ang gugustuhin niya?
Sa wakas, siya ay masaya. Naging makabuluhan ito!
Makalipas ang isa o dalawang taon, nakalimutan
ni Farbes ang pangyayari sa sementeryo. Ngunit pagkatapos, tulad nga ito ng
swerte, ang gulong ng kaniyang kapalaran ay naging mas masahol pa. Ang kaniyang
negosyo ay hindi na katulad ng dati. Gumawa siya ng mga maling desisyon, ang
maliit na pagkalugi ay nagdulot ng malaki. Siya ay tinamaan ng sunud-sunod na
dagok hanggang makalipas ang sumunod na limang taon ay talagang malapit na ang kaniyang pagkalugi
at bigong kinailangan ang ilan pang salapi.
Bigla niyang naalala ang inilibing na kayamanan.
Ito ang kaniyang huling pag-asa. Nang gabing ding iyon ay palihim niyang ginapang
muli ang parehong libingan bitbit ang dating pala at sako, natagpuan ang
libingan kung saan niya ibinaon ang mga salapi, at sinimulan ang paghuhukay
hanggat maaari nang mabilis at tahimik sa madilim na nakapangingilabot na
liwanag ng buwan. Ang malamig na samyo ng hangin na nanunuot sa kaniyang mga
buto na humahaginit sa pamamagitan ng mga puno-siya ay talagang matutuwa kapag dito ay nakaalis. Dito, sa
ilang minuto lamang maaaring siya ay…
“Itaas ang mga kamay!” “Itaas ang mga kamay!”
umaalingawngaw na tinig sa kaniyang likuran. “Itaas mo ang mga iyan at panatilihin
lamang na nakataas! Pulis ‘to!
Nagsimulang manginig ang mga tuhod ni Farbes at
halos mahimatay siya sa takot. “Ngayon, umikot ka nang dahan-dahan,”
umalingawngaw muli ang tinig.
Lumingon siya upang Makita ang isang malaking
baril na nakatutok sa kaniya na hawak ng isang pulis. “Ninanakawan ang patay,
ewww? Gaano kababa ang iyong makukuha? Pwe!”, ang sabi ng pulis habang
pinoposasan ang kawawang si Farbes.
Sinubukan niyang magpaliwanag ngunit
nanginginig siya kayat wala siyang ibang masabi kundi “Hindi…Ngunit..Gusto ko
lang…” Sa ilang minuto pa’y malapit na siya sa kulungan.
Makalipas ang isang linggo, siya ay nakaharap
sa hukom, biguan. Ano na lamang minsan ay isang mayamang negosyanteng ngayon ay
isa nang pulubi, masamang kriminal galing sa isang masangsang na piitan. Ang tanging kaginhawaan na mayroon
siya ay ang winika ng mamang nasa tambakan ng basura noong mga nakalipas na
taon: "Hangga't ako ay nasa lupa at ang lupa ay wala sa akin, ako ay may
pag-asa...”
Ang pulis ay nagsasalaysay. “Kagalang-galang na
hukom, nahuli ko siya sa akto. Naghuhukay siya gamit ang pala, naghuhukay sa
isang sementeryo at sinusubukang magnakaw mula sa mga patay. Dala rin niya ang
bag na iyan kung saan ilalagay ang mga gintong ngipin at mga gamit.
"Ano ang kailangan mong sabihin para sa
iyong sarili G. Farbes?" Humarap sa
kaniya ang hukom.
“Kagalang-galang, hindi po ganoon iyon. Nakita
ninyo, noong nakaraang taon ay may ibinaon akong mga salapi dahil naghahanap
ako ng sinumang walang pag-asa. Kayat, kinailangan kong magkawanggawa sapagkat
sinabi ng isang gurong Hudyo na gawin ko at naghahanap ako ng isang taong..” Tumingin si Farbes sa hukom upang ipakita na
nagsasabi siya nang totoo.
"Sige, ipagpatuloy," wika ng hukom.
"Hindi! Hindi!" pagpapatuloy ni
Farbes. “Ganito, nakaharap ko ang mamang ito na nababalot ng mga pigsa sa may tambakan
at sinabi niya sa akin na pumunta ako sa may sementeryo. Kaya ako nagpunta roon, ibinaon ang kayamanan
at ngayon ay kinailangan ko itong muli."
“Naniniwala ka riyan?!” gilalas ng mamang pulis
sa pagtataka. "Mawalang galang na hukom, ngunit ito ay ang pinakahibang,
magulong kasinungalingan na aking narinig kailanman!" “OO, ako ay
naniniwala sa kaniya,” mariing sabi ng hukom. “Ang mamang ito ay nagsasabi nang
katotohanan. Palayain siya, siya ay walang kasalanan.
“Ano, kagalang-galangan?” sabi ng mamang pulis
na hindi makapaniwala sa kaniyang narinig.
“Ang sabi ko pakawalan siya.” “Pakawalan siya
agad, pakiusap.”
Pabalik sa daan, ang nagugulumihanang si G.
Farbes ay sinikap na marating ang patutunguhan. Sa gitna ng kaniyang
kaligayahan at hindi niya inaasahang kalayaan, may kung anong bagay na sumagi
sa kaniyang isipan. Ang hukom na iyon,
nakita ba niya ito dati? Nakita niya ang mukhang iyon mula sa kungsaan…
The Chicken Prince
Who are you?
By
Yossy Gordon
There
was once a prince who lived with his father and mother, the king and queen, in
splendid fashion. He received the finest education and upbringing. To his
parents' chagrin, one day the prince went through an identity crisis and came
to the conclusion that he was really a chicken and not a human being.
Initially,
the king and queen thought he was kidding. However, after he stopped joining
them at the royal table and began to spend his days and nights in the chicken
coop, they knew that serious trouble was afoot.
Needless
to say, the prince's strange behavior caused indescribable angst for his loving
parents, and intense embarrassment for the royal family at large. The king was
ready to spare no expense for the person who could cure his son. The finest
doctors and psychiatrists of the land came and tried, all to no avail.
The
king was at a loss until a gentle-looking wise man came to the palace. "I
hereby offer to cure the prince free of charge," declared the man.
"My only condition is that no one interferes with anything I do."
Intrigued
and desperate, the king and queen readily agreed.
The
following day, the prince had human company in the chicken coop. It was the
wise man. "What are you doing here?" asked the chicken prince.
"Why
are you here?" countered the man.
"I
am a chicken and this is a chicken coop," responded the prince
emphatically.
"Well,
I am also a chicken," he replied. With that, he began to hop around and
eat chicken feed with like. The prince was convinced. A few days passed in this
fashion.
One
morning, the wise man approached the prince. "I am from a faraway
land," he revealed. "In my homeland, chickens don't actually hop. They
walk around like regular people."
"Really!"
exclaimed the prince. "That must be a great place to be a chicken."
"Let's
try it here," suggested the wise man, "Let's walk around."
The
chicken prince readily agreed to his new friend's suggestion.
After
a few days had passed, the now-upright wise man suggested to the now-upright
chicken prince that they move inside the house because in another great
metropolis, chickens didn't live in coops, they lived in stately palaces fit
for princes. Again, the chicken prince agreed.
So
the process continued. Shortly thereafter the wise man convinced the chicken
prince that in another great land, chickens ate people food. Then came sitting
at the table and enjoying human conversation. Within a short time, the chicken
prince, although still maintaining that he was a chicken, began conducting
himself exactly like a regular person.
Prinsipeng
Manok
Sino
ka ba?
By Yossy Gordon
May isang prinsipe na nakatira
kasama ang kaniyang ama at ina, ang hari at reyna, sa maharlikang pamumuhay.
Siya ay nakatanggap ng pinakamaayos na edukasyon at pag-aaruga. Sa kabiguan ng
mga magulang, isang araw ay nagkaroon siya ng suliranin sa katauhan at nabuo sa
kanyang isipan na isa siyang manok at hindi tao.
Sa simula, ang hari at reyna ay
inisip na siya ay nagbibiro. Subalit, matapos na siya ay tumigil sa pagsabay sa
kanila sa hapag ng hari at nagsimulang gugulin ang kaniyang mga araw at gabi sa
kulungan ng manok, nalaman nilang nagkakaroon ng matinding problema.
Di na kailangang sabihin pa, ang
kakaibang kilos ng prinsipe ay naging sanhi ng hindi mailarawang pag-aalala
para sa mga mapagmahal na magulang at lubhang nagpasidhi ng kahihiyan ng
pamilya ng hari. Ang hari ay handang maglaan ng kahit magkanong halaga sa taong
makapagpapagaling sa kanyang anak. Ang pinakamahusay na manggagamot at
psikyatrista ng kaharian ay dumating at nagtangka, lahat ay walang naitulong.
Bigo ang hari hanggang dumating ang
isang maginoong pantas sa kaharian. “Ako ay handang tumulong na gamutin ang prinsipe
nang walang kabayaran,” pahayag ng lalaki. “Ang akin lamang pakiusap ay walang
manghihimasok sa anumang gagawin ko.”
Naguguluhan at nawawalan ng pag-asa,
ang hari at reyna ay agad na sumang-ayon.
Sa mga sumunod na araw, ang prinsipe
ay nagkaroon ng kasama sa kulungan ng
manok. Ito ay ang pantas. “Ano ang ginagawa mo rito?” tanong ng prinsipeng
manok.
“Bakit ka narito?” balik na tanong
ng lalaki.
“Ako ay isang manok at kulungan ito
ng manok,” mariing tugon ng prinsipe.
“Kung gayon, ako rin ay isang
manok,” sagot niya. Pagkatapos nito, nagsimula siyang kumandirit sa paligid at
kumain ng patuka ng manok nang may kasarapan. Ang prinsipe ay napaniwala.
Lumipas ang ilang araw sa ganitong pamumuhay.
Isang umaga, ang pantas ay lumapit
sa prinsipe. “Ako ay nagmula sa isang malayong lupain,”paglalahad niya. “Sa
aking bayan, ang mga manok ay hindi naman talaga kumakandirit. Ang mga ito ay
lumalakad tulad ng mga karaniwang tao.”
“Talaga!” bulalas ng prinsipe.
“Magandang maging manok sa lugar na iyon.”
“Subukin natin iyon dito,” mungkahi
nang pantas. “Lumakad-lakad tayo.”
Kaagad na sumang-ayon ang prinsipe
sa mungkahi ng kaniyang bagong kaibigan.
Makalaipas ang ilang araw, ang
ngayo’y matwid na pantas ay nagmungkahi sa ngayo’y matwid na prinsipeng manok
na kailangan nilang pumasok sa loob ng bahay dahil sa ibang magandang pook, ang
manok ay hindi naninirahan sa kulungan, sila ay nakatira sa mga mararangyang
palasyo na nababagay sa isang prinsipe. Muli, ang prinsipeng manok ay
sumang-ayon.
Kayat ang gawain ay nagpatuloy. Sa
ilang sandali pa’y pinaniwala ng pantas ang prinsipeng manok na sa ibang
magandang lupain, ang mga manok ay kumakain ng pagkain ng tao. Dito ay nakaupo
sila sa harap ng mesa at masayang nakikipagkwentuhan sa mga tao. Sa loob ng
maikling panahon, bagamat ang prinsipe ay napapanatili niya ang pagiging isang
manok, ay nagsimulang umayos sa kaniyang sarili tulad ng isang karaniwang tao.
No comments:
Post a Comment